- Γη του Πυρός
- (ισπαν. Tierra del Fuego, Onasin στη διάλεκτο των ντόπιων ιθαγενών ‘Oνας). Αρχιπέλαγος (73.753 τ. χλμ.) της Νότιας Αμερικής, μεταξύ του Ειρηνικού ωκεανού στα Δ και του Ατλαντικού στα Α, το οποίο χωρίζεται από την ηπειρωτική ξηρά από το Στενό του Μαγγελάνου. Αποτελείται από ένα μεγάλο νησί (Γ. του Π. ή Μεγάλη Νήσος, 47.000 τ. χλμ.), μερικά μικρότερα, όπως τα Ναβαρίνο (2.480 τ. χλμ.), Όστε (235 τ. χλμ.), Γκόρντον, Λοντοντέρι, Στιούαρτ, Μπρέκνοκ, Κλάρενς, Σάντα Ινές, Ντεσολασιόν και απειράριθμα άλλα πιο μικρά. Η Νήσος των Πολιτειών (Isla de los Estados), στα Α του ακρωτηρίου Σαν Ντιέγκο, θεωρείται συχνά τμήμα του αρχιπελάγους. Η τεράστια νησιωτική έκταση αποτελεί κατά το δυτικό και νότιο τμήμα της συνέχεια της περιοχής των Άνδεων και παρουσιάζει νεότερες και απόκρημνες εξάρσεις με βασική κατεύθυνση προς ΒΔ-ΝΑ. Το βορειοανατολικό και το ανατολικό τμήμα της αντιπροσωπεύουν αντίθετα το ακραίο νότιο τμήμα της Παταγονίας και αποτελούνται από ανοιχτές πεδιάδες ελαφρώς κυματοειδείς. Η χώρα όμως παρουσιάζει έκδηλη ομοιομορφία τοπίου, που οφείλεται στη διαμόρφωση των παγετώνων του τεταρτογενούς και στη δριμύτητα του σημερινού κλίματος (οι πάγοι φτάνουν συχνά μέχρι τη θάλασσα), που επιτρέπει βλάστηση τούνδρας σε μεγάλο μέρος του εδάφους.
Στα πιο προφυλαγμένα μέρη η έκταση των βοσκοτόπων επέτρεψε την κτηνοτροφία βοοειδών και προβάτων, που μαζί με την εκμετάλλευση των δασών και του υπεδάφους (πετρέλαιο, κάρβουνο, χρυσός) αποτελούν τις κυριότερες πλουτοπαραγωγικές πηγές. Ο πληθυσμός αποτελείται κατά μεγάλο μέρος από λευκούς αποίκους. Οι ιθαγενείς που έχουν το κοινό για όλους όνομα Φουεγίνοι, είναι ελάχιστοι γιατί σφαγιάστηκαν από τους αποίκους και αποδεκατίστηκαν από τις αρρώστιες που μετέφεραν εκεί οι άποικοι.
Το αρχιπέλαγος ανακαλύφθηκε το 1520 από τον Μαγγελάνο, ο οποίος του έδωσε τη σημερινή ονομασία του από τις νυχτερινές φωτιές που άναβαν οι ιθαγενείς κατά μήκος της νότιας ακτής του στενού. Αργότερα το εξερεύνησαν οι Ισπανοί Γκαρθία και Γκονθάλο ντο Νογκάλ, ο Αλεσάντρο Γκαρθία Μαλασπίνα (τέλη 18ου αι.), ο Ρ. Φιτζρόι, ο Κάρολος Δαρβίνος, ο Ιταλός Τζάκομο Μπόβε (1882) και αργότερα άλλοι.
Η Γ. του Π. είναι πολιτικά μοιρασμένη μεταξύ της Χιλής και της Αργεντινής, στην οποία ανήκει μόνο το ανατολικό τμήμα της Μεγάλης Νήσου και της Νήσου των Πολιτειών. Τα νησιά Πίκτον, Νουέβα και Λένοξ, στο ανατολικό στόμιο της Διώρυγας Μπιγκλ, τα διεκδικούν και οι δύο χώρες.
Το χιλιανό τμήμα (52.182 τ. χλμ.) περιλαμβάνεται στο διαμέρισμα Μαγγελάνου και Ανταρκτικής, ενώ η ομώνυμη επαρχία της Γ. του Π. (5.909 κάτ. το 2000, πρωτεύουσα η Πορβενίρ) αποτελεί μία από τις συνολικά τέσσερις επαρχίες της περιοχής αυτής. Το αργεντινό τμήμα αποτελεί την επαρχία της Γ. του Π. (21.571 τ. χλμ., 100.960 κάτ. το 2001, πρωτεύουσα η Ουσουάια στη Μεγάλη Νήσο) και περιλαμβάνεται στο Εθνικό Έδαφος της Γ. του Π., της Ανταρκτίδας και των Νήσων του νότιου Ατλαντικού.
Τοπίο στη Γη του Πυρός, το μεγαλύτερο νησί του ομώνυμου νησιωτικού συμπλέγματος: στο βάθος η οροσειρά του Δαρβίνου (φωτ. Igda).
Παραθαλάσσιο κτίσμα στην πόλη Ουσουάια, στη Γη του Πυρός. Αποτελεί αφετηρία του ταξιδιού προς την Ανταρκτική.
Μια χιονοσκέπαστη πλαγιά στη Μεγάλη Νήσο της Γης του Πυρός (φωτ. Πρεσβεία Αργεντινής).
Dictionary of Greek. 2013.